Wereldkampioen Joël de Jong: "Ik vind niet zo snel iets gek"

Wereldkampioen paralympisch verspringen Joël de Jong groeide op in een niet-traditioneel gezin. Zijn moeder koos ervoor om via een donor kinderen te krijgen en hen zonder partner op te voeden. “Ik denk dat ik daardoor met een open blik naar de wereld kijk. Ik vind niet zo snel iets gek. Dat helpt me ook in mijn sportcarrière.”

Hij weet niet beter dan dat hij en zijn broertje en zusje, een tweeling, alleen een moeder hebben. “Ik heb echt een fijne jeugd gehad. We hadden het goed met z’n vieren. Ik heb nooit iets gemist. Dingen die misschien als typisch mannelijk worden gezien, deed ik met mijn oom. Zo gingen we regelmatig vissen of barbecueën.”

"Wie is je vader?"

Toch kwamen er weleens vragen van andere kinderen. “Waar is je vader? Wie is je vader? Daar had ik nooit een antwoord op. Toen ik ouder werd, begonnen die vragen zich ook intern op te dringen. Uiteindelijk heb ik via een organisatie, FIOM, een aanvraag gedaan om hem op te sporen. Ik wilde weten hoe hij eruitzag, hoe hij zich gedroeg.”

Dadtalk

Eén ontmoeting, daar bleef het bij. Maar dat was goed zo, vertelt Joël. “De insteek was ook niet om een band met hem op te bouwen. Maar ik wilde graag een beeld van hem hebben. Ik denk bijvoorbeeld dat ik mijn krullen van hem heb. We hebben nu geen contact meer, maar hij heeft me toen ik paralympisch kampioen werd wel wel een kaartje gestuurd om me te feliciteren. Dat waardeerde ik.“

Inmiddels heeft Joël ook zijn twee halfzusjes ontmoet, ook kinderen van dezelfde donor. “Ik kwam er pas een paar jaar geleden achter dat zij bestonden. Ze wonen en studeren in Amsterdam, waar ik destijds nog trainde. Toen we afspraken voelde het voelde meteen vertrouwd. Het was fijn om met ze te praten. We hebben door onze achtergrond veel raakvlakken. We spreken elkaar nog steeds en zitten bijvoorbeeld samen in een appgroep. Dadtalk hebben we die genoemd.”

"Ga genieten van het leven"

De ontmoetingen en het verdiepen in zijn geschiedenis hebben hem rust gegeven. Vragen die hij meedroeg, zijn grotendeels beantwoord. De keuze van zijn moeder om zonder man, maar via een donor kinderen te krijgen en op te voeden, hebben hem gevormd, vertelt Joël. “Ze koos ervoor om na een stukgelopen relatie, waarin een kindje doodgeboren werd, op haar eigen voorwaarden voor het moederschap te kiezen. Nu denk ik weleens: hoe heeft ze dat voor elkaar gekregen, drie kinderen opvoeden in haar eentje?! Ik heb daar bewondering voor. Hoewel ik niet beter weet, denk ik dat het me een andere blik op de wereld heeft gegeven. Ik ben nieuwsgierig. Sta open voor dingen. Dat heeft mijn moeder me ook altijd meegegeven: “ga genieten van het leven.”

Amputatie

Naast vragen over zijn afkomst kreeg Joël al op jonge leeftijd te maken met een heel andere uitdaging: zijn gezondheid. Ook toen bleef zijn blik open en gericht op mogelijkheden. Op vijfjarige leeftijd werd botkanker vastgesteld in zijn linkeronderbeen. Na veertien chemokuren bleek amputatie onvermijdelijk. “Ik weet nog dat ik de arts vooral vroeg wat het zou betekenen voor het sporten. Zou ik na de amputatie nog wel kunnen voetballen? Ik kom uit een fanatieke voetbalfamilie.”

Blade

Mét prothese, maar voetballen lukte weer. Na een intens revalidatieproces. Gewoon met zijn vrienden bij zijn voetbalclub. Toch ging hij als tiener uiteindelijk op zoek naar een andere sport. Zijn dagelijkse prothese bleek niet bestand tegen het schoppen of afstoppen van de bal. Zijn prothesemaker wees hem op atletiek en adviseerde hem om eens op een blade te lopen. Nooit eerder was Joël met paralympische of aangepaste sporten in aanraking gekomen. “Maar ik vond dat niet gek of zo. Ik stond er wel voor open.” Het atletiekvirus, zoals hij dat noemt, pakte hem meteen.

Inmiddels is Joël uitgegroeid tot de beste verspringer ter wereld in de klasse van atleten met een amputatie boven de knie. Op de Paralympische Spelen in Parijs sprong hij vorig jaar een wereldrecord van 7,68 meter. Zijn moeder en broertje en zusje als trotse toeschouwers op de tribune. “Ik heb ook in mijn sportcarrière veel aan mijn moeder te danken. Ze reed me bijvoorbeeld, toen ik nog geen rijbewijs had, drie keer per week van Harlingen over de Afsluitdijk naar Hoorn, waar ik toen trainde. Fijn voor mij, en ze zegt dat het voor haar ook bijzonder was. En ze is ook nu een grote steun.”

Nieuwe oefeningen

Joël is nog altijd op zoek naar nieuwe ervaringen en bijzondere avonturen. Zo besloot hij anderhalf jaar geleden spontaan naar Australië af te reizen omdat hij zo leuk had geappt met een concurrent. Drie weken trok hij in bij hem en zijn vrouw, beiden ook paralympisch atleten. “Dat ik een beetje uit het niets besloot ze op te zoeken... Ik weet niet of veel mensen zoiets zouden doen. Ik kende ze natuurlijk helemaal niet goed. Maar het was zo leuk. Het voelde een beetje als familie.”

En het bracht hem meer dan alleen een goede tijd. “Ik heb daar zoveel kennis opgedaan. Hoe ik de stomp van mijn linkerbeen bijvoorbeeld beter kon trainen. Ze hadden daar veel meer oefeningen voor dan ik in Nederland deed. Mijn stomp werd er echt sterker door en het hielp me om nog krachtiger bij de sprong af te zetten. Ik kan wel zeggen dat zich dat heeft uitbetaald. Een jaar later werd ik paralympisch kampioen. Ik weet zeker dat die oefeningen daaraan hebben bijgedragen.”

Achtmetersprong

Joël kijkt uit naar de toekomst. Hij is dan wel regerend wereldkampioen, maar dromen heeft hij genoeg. Richting de acht meter springen bijvoorbeeld. Als voorbeeld heeft hij de Duitse paralympiër Markus Rehm, die uitkomt in de categorie voor atleten met een amputatie onder de knie. Hij heeft het wereldrecord van 8,72 meter op zijn naam staan. “Niet normaal wat hij kan. Ik ben nieuwsgierig wat er voor mij nog meer in zit.”

En er is nog meer. Een maatschappelijke carrière. Joël is ingeloot voor de studie geneeskunde en rondt op dit moment de laatste vwo-vakken af. “Ik zou wel revalidatiearts willen worden. Mijn eigen revalidatiearts heeft me echt geïnspireerd. Zij heeft zo erg haar nek voor me uitgestoken om te zorgen dat ik weer zou gaan sporten. Ze had destijds van alles voor me uitgezocht. Iets wat volgens mij niet per se tot haar taken behoorde. Ik weet dat ze van mij nog altijd een foto in haar werkmap heeft, als herinnering waarvoor ze haar werk doet. Dat vind ik heel bijzonder.”