Merel en Laura Smulders winnen zonder elkaar kwijt te raken

Laura (31) en Merel (27) Smulders zijn zussen én concurrenten op de BMX-baan. Dat brengt hen dichter bij elkaar, maar schuurt soms ook. Merel: “Ik heb moeten leren dat mijn overwinning niet ten koste gaat van onze band. Daar was ik lang bang voor.”

Na een training op Papendal komen ze samen aanlopen, afdrukken van de beschermers nog zichtbaar op hun armen. Al sinds hun jeugd delen ze de baan, vragen ze elkaar om advies, observeren ze elkaars stijl. Merel: “Laatst ging het niet goed met mijn start. Laura had beter door wat er nou misging.”

Laura: “Ik vroeg: ben je niet gewoon een beetje druk geweest de laatste tijd? Misschien ben je gewoon mûh.” Ze zet lachend even haar Gelderse accent op. De zussen groeiden op in Horssen. Als Laura niet met haar vriendin in Nieuw-Zeeland traint, woont ze in Wijchen. Merel in Nijmegen, maar is vaak in Frankrijk bij haar BMX’ende vriend en de competitie daar.

Concurrenten

De zussen Smulders hebben een indrukwekkende staat van dienst in het BMX. Laura werd wereldkampioen, won vijf keer de wereldbeker en nam deel aan vier Olympische Spelen. In Londen, 2012, won ze brons. Merel pakte brons op de Spelen in 2021 in Tokio en zilver op het WK 2018, achter Laura. Regelmatig staan ze samen in de finale van grote toernooien.

Ze zijn concurrenten die elkaar blindelings vertrouwen, vertellen ze. Ze trekken graag samen op, ook tijdens wedstrijden. Laura: “Het is belangrijk om op toernooien mensen om je heen te hebben bij wie je je goed voelt, die je vertrouwt. Maar als ik naast Merel sta bij de start, dan schakel ik alles uit. Ik concentreer me volledig op mezelf. Uiteindelijk ben ik daar om te winnen. Maar als zij harder fietst, ben ik écht blij voor haar. Ik gun het haar meer dan de anderen. Natuurlijk kan ik wel boos zijn op mezelf omdat ik niet harder ging, maar jaloezie of afgunst voel ik niet. Als zij een race voor of na mij rijdt, gaat mijn hartslag omhoog als ik kijk langs de baan, omdat ik wil dat ze het goed doet. Ook al strijden we om dezelfde medaille.”

Rollercoaster

Ze hebben veel aan elkaar, vertellen ze. Doordat ze zo lang al samen trainen, zijn ze gewend om met elkaar te concurreren - ook tijdens trainingen willen ze allebei winnen. Merel: “Ik denk dat we zonder elkaar nooit zo goed waren geworden.” Ze voelen feilloos aan wanneer het bij de ander niet loopt, of dat nu door een blessure is of een mindere race. En ze halen motivatie uit elkaars prestaties. Merel vervolgt: “Ik heb een periode getwijfeld of ik wel door wilde gaan met BMX. Maar toen zag ik Laura de supercross doen en dacht ik: dat wil ik ook.” De soms tegenstrijdige emoties, ze zijn zus, vriendin, rivaal, hebben hen uiteindelijk sterker gemaakt, leggen ze uit. Maar dat gaat niet vanzelf: het vraagt hard werken, ook buiten de baan.

Laura: “Het is soms heftig. Een belangrijk toernooi is al een rollercoaster, en wij krijgen ook nog eens elkaars emoties erbij. Als ik het goed doe en zij niet, voel ik ook haar verdriet.”

Merel beaamt dat. Voor haar komt er nog iets bij: “Laura is altijd mijn grote voorbeeld geweest. Ik volgde wat zij deed. Maar we zijn totaal verschillend, 180 graden anders. Ik lijk op papa, Laura op mama. Ik ben extravert, Laura introvert.”

Gestrester

Laura vult aan: “Mijn leven draait bijna volledig om BMX, ik heb een soort tunnelvisie. Ik praat er tachtig procent van de dag over. Bij Merel stopt het als de training klaar is. Dan gaat bij haar de knop om. Ze spreekt af met anderen, gaat koffiedrinken met vriendinnen.”

Merel: “Naast het fietsen heb ik gestudeerd, en dat beviel me supergoed. Toen ik klaar was met mijn studie HBO rechten, en de Spelen van Parijs achter de rug waren, besloot ik mijn eigen eenpersoonsteam op te richten: Energised by JEE-O. Daarmee vertrok ik bij de ploeg van mijn vader.”

Hun vader, Frank Smulders, was jarenlang teammanager van Team TVE Sport, waar beide zussen voor uitkwamen. Laura stapte twee jaar geleden over naar een andere ploeg, Merel vorig jaar. “Ik wilde mijn eigen pad volgen. Laura waarschuwde me nog: ‘Vergeet niet hoeveel werk dat is.’ Ik dacht: wat zit ze negatief te doen... Maar ze kreeg gelijk. Ik kwam er ook achter dat ik in mijn poging zelfstandig te zijn eigenlijk precies deed wat Laura ook deed: namelijk honderd procent voor de sport gaan. Maar dat past niet bij mij. Ik heb er iets naast nodig.”

“Ik merkte dat ik tijdens trainingen veel gestrester werd als het niet goed ging. Ik heb afleiding nodig, iets dat me helpt om niet constant met winnen bezig te zijn. Met een houding van: ‘ik zie wel, als het maar leuk is’ presteer ik juist beter.”

Sportpsycholoog

Het was een zwaar jaar, vervolgt Merel. Haar resultaten vielen tegen. Ze miste het studeren, en het zelf runnen van haar team kostte meer tijd en energie dan ze van tevoren had bedacht. “Toch ben ik blij dat ik het gedaan heb. Ik heb er veel van geleerd. En anders had ik altijd met een ‘wat-als’ gezeten. Nu weet ik beter wat ik nodig heb, dat is ook waardevol.” Ze schreef zich in voor een nieuwe studie, de pré-master rechten. “In september begin ik. De boeken zijn al binnen. De eerste samenvattingen al gemaakt.”

Merel krijgt hulp van een sportpsycholoog om uit te zoeken welk pad het beste bij haar past. Daarbij hoort ook dat ze kritisch kijkt naar de rol die ze jarenlang innam ten opzichte van haar vier jaar oudere zus. “Ik heb altijd tegen Laura opgekeken. Ze was altijd de beste. Toen ik zelf beter werd, moest ik mentaal een switch maken. Het idee dat ik haar kon voorbijgaan, vond ik lastig. Ik moest ruimte voor mezelf creëren. Ik ben erachter gekomen dat dat me in de weg zat. Ik denk dat Laura niet eens wist dat ik daarmee worstelde.”

Laura: “Nou, ik merkte het wel. Maar ik kon je wel tien keer zeggen dat je goed was, je moest het zélf gaan geloven. Omdat ik haar in de training zie, weet ik als geen ander hoe hard ze kan fietsen. Ze hoort bij de beste. Maar in haar hoofd plaatste ze zich altijd achter anderen. En achter mij.”

Superverdrietig

De Olympische Spelen van Tokio waren tekenend. Merel won brons; Laura viel uit met een blessure in de halve finale. Laura: “Ik baalde. Mijn gezicht stond op onweer, op huilen. Ik ben expres bij Merel weggebleven, omdat ik haar niet wilde afleiden met mijn emoties. Ik zag dat ze in goede handen was, bij de coach en andere rijdsters.”

Merel: “Ik moest de finale nog rijden, maar voor mij hoefde het toen eigenlijk al niet meer. Ik had in de voorrondes slecht gefietst, maar was er toch doorheen gekomen. Laura was superverdrietig en ik dus ook. Ik dacht: laat maar zitten. Maar toen won ik dus brons. Ik had toen echt het gevoel dat ik die medaille eigenlijk niet verdiend had, dat ik het van Laura en de andere rensters had afgenomen.”

“Nu ik met die psycholoog aan de slag ben, heb ik geleerd dat idee los te laten. Ik ben heel lang bang geweest dat mijn winst de goede band tussen mij en Laura kapot zou maken. Ik weet nu dat dat niet zo is.”

Laura: “In onze sport draait het allemaal om die laatste race. Als je dan goed rijdt, win je. Dan maakt het niet uit hoe goed of slecht je in de races daarvoor reed. Zo zie ik het. Dus Merel verdient die medaille. En ik was superblij voor haar. Ik stond daar als een gek te janken voor haar.”

Verlies a-status

Nu, bijna een jaar na een teleurstellende Spelen in Parijs, kijken ze vol vertrouwen uit naar het WK in Kopenhagen. Het recente EK in juli in het Letse Valmieraver liep succesvol: ze stonden samen op het podium, met Merel op zilver en Laura op brons. Laura: “Dat is heel speciaal om samen mee te maken. Het maakt winnen nog mooier.”

Hoewel Merel dit jaar haar A-status bij NOC*NSF verloor en niet officieel is geselecteerd door de bond, kon ze door vrij gekomen plekken alsnog naar het WK. Ook voor Laura belangrijk zegt ze: “We reizen altijd samen, delen een hotelkamer, gaan samen koffiedrinken. Ik heb ook tegen de bond gezegd: dit toernooi slaap ik óf met haar, óf alleen.”

Nieuw-Zeeland

Of ze ooit zonder elkaar gaan BMX’en? Laura schudt haar hoofd. “Dat denk ik niet, nee.” Merel vult aan: “Stel dat ik eerder stop, dan ga ik gewoon met haar mee naar toernooien om haar te steunen.” Maar stoppen is voorlopig niet aan de orde. Eind dit jaar vertrekt Laura weer naar Nieuw-Zeeland. “Ik heb een hekel aan de winter hier. In Nieuw-Zeeland is het dan zomer. En ik kan daar ook met mijn vriendin trainen.” Merel reist op haar beurt regelmatig naar Frankrijk, waar ze uitkomt voor BMX Besançon. Die fysieke afstand vormt geen bedreiging voor hun band, benadrukken ze. Merel: “De plannen zijn er al. Ik zoek haar gewoon op in Nieuw-Zeeland.”