Mitch Valize: pionier in de Formule 1 van het wielrennen

Mitch Valize (30) is achtvoudig wereldkampioen handbiken, bewegingswetenschapper én pionier. Hij vernieuwt training, materiaal en de manier waarop de sport zich ontwikkelt. Zijn nieuwste project is het meest ambitieuze tot nu toe. Maar is eigenlijk nog strikt geheim..

Oké, oké, een tipje van de sluier wil de profhandbiker uit Heerlen wel oplichten. Het gaat over een project waar bijna niemand nog van weet, maar waarmee hij in de aanloop naar de Paralympische Spelen in Los Angeles het verschil wil maken. Het past in het patroon van zijn carrière: Mitch loopt al jaren voorop met innovaties, die hij samen met anderen realiseert. Hij combineert zijn kennis als bewegingswetenschapper met jarenlange ervaring als topsporter.

Bewegingswetenschapper

“Mijn coaches en trainers zijn vaak óók bewegingswetenschappers, maar zij baseren zich meestal op wielrenkennis. Handbiken is totaal anders. Zo kreeg ik eens te horen dat mijn hartslag te hoog lag. Maar omdat ik mijn armen en bovenlijf gebruik, is dat juist goed verklaarbaar. Bij wielrenners, die vooral hun benen trainen, ligt dat nu eenmaal lager. Je kunt kennis uit het wielrennen niet één-op-één vertalen naar het handbiken. Dat heb ik vaak moeten uitleggen en daar oefeningen op aangepast - bijvoorbeeld op de trapfrequentie. Maar ik vind het juist leuk om daarover mee te denken.”

Formule 1

Met zijn wetenschappelijke achtergrond buigt hij zich graag over de beste trainingsmethodes. Hij kijkt daarbij ook bij wielrenners af hoe zij bijvoorbeeld met voeding omgaan. Maar op het gebied van materiaal kan hij niet terugvallen op bestaande kennis of voorbeelden. Daar is het echt pionieren. “Handbiken is eigenlijk de Formule 1 van het wielrennen. Ik durf wel te zeggen dat het materiaal voor vijftig procent het resultaat bepaalt.”

Maakt dat bescheiden? “Nee hoor, ik vind het juist gaaf. Toen ik tien jaar geleden begon, reden er in de top maar een paar met een goede fiets. Nu heeft iedereen er een, dus gaat het nu nog om de kleinste aanpassingen die het verschil maken. In Nederland lopen we voorop als het gaat om innovatie. Zo heb ik voor de Spelen in Tokio een speciaal handvat ontwikkeld met meer grip. En we hebben op maat gemaakte zittingen en onderzoeken de beste houding op de fiets. Ik merk dat concurrenten met veel interesse mijn fiets bestuderen als ik uitstap. Dat vind ik prima. Ze kunnen mijn aanpassingen zien, maar de kennis om het hele recept te beheersen, hebben ze niet.”

Revalidatiecentrum

Mitch rijdt inmiddels zeven jaar in de top mee. Daarvoor studeerde hij bewegingswetenschappen in Maastricht en deed hij aan voetbal. Tot hij geopereerd werd aan zijn verkorte linkerbeen. Mitch werd geboren met een onderontwikkeld been en liet tien jaar geleden zijn voet amputeren, zodat hij beter op een prothese kon lopen. In afwachting van het genezen van de wond probeerde hij een handbike uit. Hij fietste waardes die ze in het revalidatiecentrum nooit eerder hadden gezien. Op dat moment ontstonden zijn paralympische ambities en gooide hij - met groot succes- zijn toekomstplannen om.

Uitvinding

Maar hoe zit nou het met die nieuwste uitvinding? Mitch lacht. “Ik kan niet alles prijsgeven, maar we experimenteren met een nieuwe vering in mijn handbike op een plek die ik niet precies zal verklappen. Handbikes bestaan voor een groot deel uit carbon, een heel stevig materiaal dat niet meegeeft. Op sommige ondergronden verlies je daardoor snelheid. Met meer demping hopen we hogere snelheden langer vast te houden. Heel spannend wat dat zal doen.”

Het zou zomaar een paar procent winst kunnen opleveren – precies het verschil dat kan bepalen of je wel of niet wint. Innovatief blijven is nodig, want de concurrentie staat ook niet stil, vertelt Mitch. In de zeven jaar dat hij nu profrenner is, zag hij de sport een enorme ontwikkeling doormaken. “Bij internationale wedstrijden staan we tegenwoordig makkelijk met vijfhonderd deelnemers aan de start. Ook de parcoursen worden steeds uitdagender. Voorheen bestond misschien nog het idee dat je in een handbike geen heuveltje op kon. Maar dat is allang achterhaald. Je kan juist verschil maken op een berg. Iedereen is namelijk snel op een vlak stuk.”

Dom trappen

Toch was Mitch ook zonder die innovatieve vering al uiterst succesvol: acht keer wereldkampioen en vier keer paralympisch goud. “Ja, voor de medailles hoef ik niet meer door te gaan, die heb ik al,” zegt hij droogjes. Zijn motivatie haalt hij vooral uit het uitdokteren van nieuwe oplossingen. “Ik vind het leuk dat ik niet alleen maar dom hoef te trappen en orders van de coach moet aannemen. Maar al die ontwikkelingen kosten tijd en energie. Liever denk ik mee en wordt het uitgevoerd. Zo ver zijn we nog niet, dus nu regel ik van a tot z alles zelf. Er valt nog veel te verbeteren.”

De sport kan volgens Mitch dus nog wel een flinke boost gebruiken. “Mannenwielrennen staat op 1, inmiddels hebben de vrouwen een inhaalslag gemaakt. Nu is het aan het paracycling. Zo zie ik het. De sport mag veel populairder en bekender worden. Dat kan bijvoorbeeld door paracycling wedstrijden voorafgaand aan grote wielerkoersen te laten plaatsvinden. Dat gebeurt soms al. Tijdens het WK in Zürich vorig jaar reden wij enkele uren voor de valide renners. Ik reed dus hetzelfde traject als Mathieu van der Poel, alleen iets eerder. Zo leert het publiek de sport kennen en neemt de bekendheid en het aanzien toe.”

Profteam

En dan is het ook tijd voor profteams voor handbikers, vindt Mitch. Die zijn er nog niet. Zonde, zegt hij. Daarom werkt hij samen met collega-paracycliste Chantal Haenen aan een Limburgse team, waar ook nieuw talent kan worden opgeleid met financiële ondersteuning. Begin volgend jaar moet deze eerste paracyclingploeg van start gaan.

“Ik heb altijd de overtuiging gehad dat wanneer je het zelf goed voor elkaar hebt, je ook anderen moet laten meeprofiteren. Winst is leuk, maar medailles zijn uiteindelijk bijzaak. Ik zou pas echt gelukkig zijn als ik kan terugkijken op een carrière die ook anderen en de sport vooruit heeft gebracht. Ik hoop echt dat er na mij een nieuwe generatie klaarstaat om de top te halen. Dat ik iets blijvends kan achterlaten. En dat we dan kunnen laten zien waar Nederland goed in is, namelijk heel hard fietsen.”